Partijen zijn niet altijd vrouwelijk – Wouter van Wingerden
CDA

Partijen zijn niet altijd vrouwelijk

Het woordgeslacht van partijnamen

Partij is een vrouwelijk woord, maar zijn daarmee alle partijnámen ook vrouwelijk? Nee: CDA, Forum en Groen zijn bijvoorbeeld onzijdig. Een lijst met het woordgeslacht van politieke partijen.

Forum voor Democratie organiseert haar partijcongres. Het Vlaams Belang toont haar ware aard. Het CDA wil haar verantwoordelijkheid niet ontlopen. Elke dag kun je zinnen tegenkomen waarin met ze, zij en haar verwezen wordt naar partijnamen die onzijdig (of soms mannelijk) zijn.

Het CDA, haar principes
‘Haar’ bijna naast ‘het’: zonder blikken of blozen.

Dat komt doordat veel mensen de neiging hebben om bij partijen (en bedrijven, en andere organisaties, en landen, en steden …) vrouwelijke verwijswoorden te gebruiken. Ze hebben het ‘gevoel’ dat die dingen vrouwelijk zijn. Maar zo werkt het niet. Het gaat bij woorden en namen puur om het woordgeslacht. (Lees er hier meer over.)

Kernwoord

Wat zijn de regels? Je verwijst naar het woordgeslacht dat de naam van de partij heeft. Dat hangt af van het kernwoord van die naam, afgekort of niet. Partij is vrouwelijk, dus de namen van Partij voor de Dieren en de SP zijn dat ook. Forum is onzijdig, dus FvD ook. Bij sommige namen is het kernwoord niet duidelijk en moet je een frase maken met de of het, zoals ‘de/het huidige [partijnaam]’. Dan krijg je bijvoorbeeld ‘het huidige DENK’: onzijdig.

Voor het gemak heb ik alle partijen op een rijtje gezet die nu op hoog niveau vertegenwoordigd zijn: de Eerste en Tweede Kamer in Nederland, de Kamer en de Senaat in België, het Vlaams Parlement en drie gemeenteraden: die van Amsterdam, Den Haag en Rotterdam.

Nederland
Bij elke partijnaam staat het kernwoord uit de naam, vervolgens het lidwoord en de bijbehorende verwijswoorden*.
 
50PLUS (geen kernwoord)
het: het, zijn
CDA (kernwoord: appel)
het: het, zijn
ChristenUnie (kernwoord: unie)
de (v): ze, zij, haar
D66 (geen kernwoord)
het: het, zijn
DENK (geen kernwoord)
het: het, zijn
FvD (kernwoord: forum)
het: het, zijn
Fractie-Otten (kernwoord: fractie)
de (v): ze, zij, haar
GroenLinks (geen kernwoord)
het: het, zijn
Groep Krol/van Kooten-Arissen (kernwoord: groep)
de (m/v): hij, zijn, ze, zij, haar**
OSFOSF (kernwoord: fractie)
de (v): ze, zij, haar
Partij voor de Dieren (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
PvdA (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
PVV (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
SGP (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
SP (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
Van Haga (geen kernwoord)
de (m): hij, zijn
VVD (kernwoord: (volks)partij)
de (v): ze, zij, haar
Bij1Bij1 (geen kernwoord)
het: het, zijn
ChristenUnie-SGP (kernwoorden: unie, partij)
de (v): ze, zij, haar
Haagse Stadspartij (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
Hart voor Den Haag/Groep de Mos (kernwoorden: hart; groep)
het; de (m/v): het, hij, zijn, ze, zij, haar
Islam Democraten (geen kernwoord, of kernwoord: democraten)
het/de (mv.): het, zijn, ze, zij, hun
Leefbaar Rotterdam (geen kernwoord)
het: het, zijn
Liberaal Conservatieve Fractie (kernwoord: fractie)
de (v): ze, zij, haar
NIDA (geen kernwoord)
het: het, zijn
Partij van de Eenheid (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
Partij van de Ouderen (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
 
*In informele stijl en in spreektaal wordt vaak een meervoudige verwijzing gebruikt. Je hebt het dan in feite over ‘de mensen van’: ‘Ik ben lid van de SP, omdat ik achter hun principes sta.’ ‘Stem nooit op 50PLUS, want ze ruziën altijd.’
 
**In de praktijk zal vaak naar de leden verwezen worden met meervoudige woorden.
België
cdH (kernwoord: centre)
het: het, zijn
CD&V*** (geen kernwoord)
het/de (v): het, zijn, ze, zij, haar
Ecolo (geen kernwoord)
het: het, zijn
GroenGroen (geen kernwoord)
het: het, zijn
MR (kernwoord: mouvement)
de (m): hij, zijn
N-VA (kernwoord: alliantie)
de (v): ze, zij, haar
Open Vld*** (geen kernwoord)
de (v): ze, zij, haar
PS (kernwoord: parti)
de (m/v): (hij, hem,) ze, zij, haar
PVDA (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
sp.a (kernwoord: partij)
de (v): ze, zij, haar
Vlaams Belang (kernwoord: belang)
het: het, zijn
 
***Sommige partijnamen worden in de praktijk (ook) als vrouwelijk gebruikt, ook al is in de naam nu geen vrouwelijk kernwoord aan te wijzen. Dat komt volgens VRTtaal doordat ze het geslacht hebben overgenomen van een vroegere naam, zoals CVP (nu CD&V). Zie ook het Algemeen Nederlands Woordenboek. 

Onzeker over je spelling of grammatica? Ik check je tekst, waarna je ’m met een gerust hart kunt verzenden of publiceren.

3 reacties op “Partijen zijn niet altijd vrouwelijk”

  1. Wim van Gruisen

    Om even buiten de politiek te stappen: ‘het meisje’ is onzijdig, maar toch verwijst jan en alleman ernaar met ‘zij’ en ‘haar’. En volkomen terecht, lijkt me.

    Dat is trouwens iets met verkleinwoorden – ‘-je’ of ‘-tje’ aan het eind van een woord maakt dat woord onzijdig; ‘de groep’, maar ‘het groepje’. En formeel zou je dan de verwijzing moeten wijzigen. Dus ‘De Groep-Otten heeft haar verkiezingsprogramma gepubliceerd’. Maar omdat die groep weinig leden heeft, is het misschien beter om te spreken over ‘het Groepje-Otten, dat zijn verkiezingsprogramma heeft gepubliceerd’

    Reageer

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar top
Wouter van Wingerden doet iets met taal draait op SYS Platform SYS Platform - Platform voor Coaches & Opleiders