‘t Is minuscuul, maar de apostrof waar deze alinea mee begint, zou andersom moeten staan. Dat is mijn grootste kleine taalergernis: een apostrof die op z’n kop staat. Zeker in groot afgedrukte namen en slogans, waarbij je heel duidelijk een ‘zesje’ in plaats van een ‘negentje’ ziet. Aaargh! Negen taalergernisjes.
Die grote kleine ergernissen heb ik maar eens verzameld. Op onderstaande tweet kwamen tientallen reacties binnen, en ik weet zeker dat het er meer hadden kunnen zijn als ik die oproep nog eens herhaald had, maar zo had ik al genoeg inspiratie.
Oké, dan ben ik benieuwd: wat is de allerfutielste taalkwestie waar je je tóch aan ergert?
— Wouter van Wingerden (@doetietsmettaal) March 23, 2020
Bij mij is dat de ‘verkeerd-omme’ apostrof. https://t.co/7d2zKTCD15 pic.twitter.com/Hco1qwBhxT
Alle bekende grotere kwesties heb ik weggelaten: geschreven spreektaal (me moeder, is in plaats van eens), informele vormen (je kan, hele/heel), u heeft, hun/hen, de data is. Over veel van die gevallen heb ik al geschreven in ‘Maar zo heb ik het geleerd!’
Ook aan spelling besteed ik geen aandacht, dus ik ga het niet hebben over de foute spatie in samenstellingen (taal ergernis). Over de ten onrechte ontbrekende spatie in opzoek zijn kun je meer lezen op Frankwatching: ‘Schrijf eens wat losser: 30 woorden waar (bijna) altijd een spatie in moet’. Tot slot werd nog werkse genoemd; waarom dat werk ze moet zijn, vertelt Van Dale.
Tijd voor de lijst met taalergernisjes!
Apostrof en aanhalingstekens
Apostrof verkeerd om. Slimmere programma’s en apparaten doen het vanzelf goed: de apostrof voor de bezits- of meervouds-s (programma’s) goed zetten (een ‘negentje’, of anders gezegd: een hoge komma). Ze doen het deels ook bij de apostrof in een verkort woord, zoals z’n, A’dam, ’s in ’s avonds en ’t (het). Bij ’m (hem) laten ook Word en iOS het helaas na en staat er ten onrechte een zesje. Die vorm is alleen goed als enkel aanhalingsteken openen.
Dubbele aanhalingstekens in plaats van enkele. Dubbele aanhalingstekens hebben maar één functie: citaten markeren. In alle andere gevallen gebruik je dus enkele aanhalingstekens. In het boek Leestekens van Onze Taal staan ze uitgebreid beschreven.
Twee enkele aanhalingstekens in plaats van één dubbel. Waarom doen mensen dit? Zijn ze te lui om shift in te drukken?
Gedachte tussen aanhalingstekens. Een gedachte is geen letterlijk citaat: iemand heeft het niet zo uitgesproken of opgeschreven. Dan denk ik: laat die aanhalingstekens lekker weg.
Naam tussen aanhalingstekens. Dit is vooral op gevels, reclameborden en bedrijfswagens een oud maar hardnekkig fenomeen: de naam van een huis of bedrijf tussen enkele of vaker nog dubbele aanhalingstekens. Néé, het is overduidelijk een naam, geen citaat; weg met die aanhalingstekens!
Spaties
Dubbele spatie. Vaak een slordigheid bij het typen; kleine moeite om als je een document verstuurt of publiceert even de dubbele spaties op te zoeken en te vervangen door enkele. Wie ooit heeft verzonnen dat je na elke zinseindepunt twee spaties zou moeten plaatsen, mag postuum aan de schandpaal.
Spatie voor een leesteken. De Fransen zijn rare jongens: die zetten voor een vraagteken, uitroepteken of dubbele punt een spatie. De rest van de wereld weet wel beter.
Geen spatie op Teletekst. Geen ergernis van mij; een goeie tv (of app, in de praktijk) zet een punt ‘links in z’n vakje’. Spatiegebruik.nl gaat hier dieper op in.
Drie puntjes …
Meer dan drie puntjes. Het ‘beletselteken’ moet je de drie puntjes op een rij eigenlijk noemen. Wat is er ergerlijk aan? Niet zozeer de spatie die er meestal niet voor wordt gezet, maar wel het feit dat er vaak (veel) meer dan drie puntjes worden gebruikt. Dat is extra lelijk in programma’s die van … één teken maken. Meer over het beletselteken kun je lezen bij Onze Taal.
Ik heb op m’n 42ste mijn eerste oogmeting ondergaan. Zicht: > 100% in beide ogen. Dus wie vertrouw je de correctie van de kleinste details toe? 😉
4 reacties op “Taalergernisjes”
Staan in het tweede voorbeeld met de dubbele aanhalingstekens ook geen zesjes i.p.v. negentjes? Ik zie alleszins geen verschil met het rode voorbeeld erboven.
Te lui om shift in te drukken? Die shifttoets werkt toch allen maar op bepaalde toetsenborden. Op mijn toetsenbord staat het dubbele aanhalingsteken onder de 3 en het enkele onder de 4. Met shift in te drukken krijg ik dan natuurlijk die cijfers. Ook naargelang het programma waarin je werkt vertonen de aanhalingstekens zich anders. Ik ben alleszins benieuwd hoe je bijv. in Word bij het begin van een citaat onmiddelijk de dubbele aanhalingstekens als negentjes krijgt en niet als zesjes.
Dat valt wellicht te automatiseren, maar hoe?
Daar staan inderdaad zesjes, maar dat is als openingsteken prima. Zesjes zijn hier, mogelijk door automatisering en Engelse/Amerikaanse invloed, al geruime tijd het gebruikelijkst. Zie ook deze boeiende kaart.
Ik ging ervan uit dat rood voor fout en groen voor oké stond. Dank voor de verheldering. Zeer interessante kaart. Het valt op dat waar men aan het begin de dubbele negentjes gebruikt, dat bijna altijd onderaan de lijn is.
De Stichting Onjuist Apostrofgebruik keurt dit artikel goed.