Kun je zeggen dat je vegetarisch bént als je vegetarisch éét? Kort antwoord: ja, dat kan! Anders dan sommige mensen beweren, is dit geen taalfout. Waarom?
‘Is ze vegetarisch? Maar ze is toch van vlees?’ Een flauwe reactie als iemand vegetarisch wordt genoemd.
Dat woord wordt meestal gebruikt voor producten: iets is vegetarisch als het geen producten van dode dieren bevat. Als je vegetarisch eet, ben je vegetariër. Maar vegetarisch ben je dan volgens de meeste mensen niet, bleek uit mijn grote enquête voor ‘Maar zo heb ik het geleerd!’
Officieel goed
Het oordeel over vegetarisch of vegetariër is al een paar decennia aan het verschuiven. Vooral jongere mensen vinden het niet gek om iemand die vegetarisch eet zelf ook vegetarisch te noemen: ‘Sinds begin dit jaar ben ik vegetarisch’ is dan een goede zin, en bijvoorbeeld ook ‘Zij heeft veel vegetarische vrienden.’
Onder meer de Taalunie en Onze Taal keuren het nieuwe gebruik van vegetarischnu goed. Daarmee zou je dat officieel kunnen noemen, ook al is niemand echt de baas over de taal.
Duits leenwoord
Het vegetarisme kwam in de negentiende eeuw op. Wie geen vlees at, werd vegetariër genoemd, een leenwoord uit het Duits.
Om de een of andere reden is de regel ontstaan, of misschien wel uit het Duits overgenomen, dat je het woord vegetarisch voor van alles kunt gebruiken (vegetarisch leven, een vegetarisch dieet, vegetarische restaurants, vegetarische producten) – maar níét voor mensen. Een rare regel, die nog wel bij veel mensen is blijven hangen.
Socialistisch en bourgondisch
Waarom is die regel raar? Omdat vergelijkbare woorden wel degelijk voor mensen gebruikt kunnen worden. Iemand die socialist is, kun je ook wel socialistisch noemen. En iemand die van goed eten en drinken houdt, is een bourgondiër, maar je kunt evengoed zeggen: ‘Mijn vader is veel bourgondischer dan zijn broers.’
Er is in elk geval geen algemene regel dat woorden die op -isch eindigen, niet bij mensen zouden passen. Het gaat om het gebruik in de praktijk, en daarin wordt nu eenmaal vaak van mensen gezegd dat ze vegetarisch zijn.
Kortom: als mensen beweren dat je niet kunt zeggen dat je vegetarisch bent, hebben ze geen gelijk. Wees dapper en negeer die strenge opvatting!
Abonneer je op de nieuwsbrief van Doet iets met taal. Zes keer per jaar leerzame en opvallende artikelen over taal van mij en anderen. Gratis, en uitschrijven kan natuurlijk op elk moment.